Veraset İntikal İşlemleri İle Mirasın İntikali
Miras kalan bir malvarlığının tapuda doğrudan mirasçılara intikal etmesi için bir takım veraset intikal prosedürlerinin yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu işlemler neticesinde örneğin bir gayrimenkul mirasçılara yasal miras payları oranında el birliği mülkiyeti şeklinde intikal etmektedir. Mirasçılardan herhangi biri tek başına vergi dairesi aşamasına kadar veraset intikal işlemlerini gerçekleştirebilir.
Eğer vasiyet söz konusu ise veya mirasçılar mirası paylı mülkiyet olarak veya bağımsız mülkiyetler şeklinde paylaşmak istiyorlarsa bu durumda mirasçılar kendi aralarında anlaşabiliyorlarsa miras paylaşım yani taksim sözleşmesi yapmaları gerekir; eğer mirasçılar arasında anlaşmazlık varsa çeşitli miras davaları açılması gerekecektir.
Veraset İlamı Alınması
Miras kalan bir gayrimenkul, taşınır mal veya bankadaki mevduat gibi mal varlığı değerlerinin mirasçılara intikali için yapılması gereken ilk işlem veraset ilamı yani mirasçılık belgesi alınmasıdır. Veraset ilamı noterden veya sulh hukuk mahkemesinden alınabilmektedir.
Eğer nüfus kayıtlarında kapalı kayıt yoksa noterden ücreti mukabilinde veraset ilamının alınması mümkündür. Notere başvurarak kapalı kaydın olup olmadığını öğrenmek mümkündür. Bunun için mirasçılardan birinin nüfus kağıdı ile notere başvurusu yeterlidir. Kapalı kayıt varsa sulh hukuk mahkemesine müracaat edilerek mirasçılardan herhangi birisi kısa süre içerisinde mirasçılık belgesi çıkartabilir.
Veraset ilamı murisin yasal mirasçılarının kimler olduğunu ve bu kimselerin yasal miras pay oranlarını gösterir. Bundan sonra yapılacak intikal işlemleri bu oranlara göre yapılacaktır. Mirasçılar daha sonra yapacakları miras sözleşmesi veya açacakları miras davası ile mirası farklı oran ve şekillerde paylaşabilirler.
Tapu Müdürlüğünden Tapu Kaydının Temini
Bu aşamadan sonra tapunun fotokopisi ve tapu kaydı gerekecektir. Belediyeye rayiç değer alırken ve vergi dairesine veraset intikal beyannamesi verirken lazım olacak olan tapu kaydının gayrimenkulün bulunduğu yer tapu müdürlüğünden alınması mümkündür.
Yine tapu kaydını da mirasçılardan herhangi biri tapu müdürlüğünden temin edebilir. Tapu kaydının hem belediyede hem de vergi dairesinde kullanılması gerekeceğinden iki örnek alınması gereklidir.
Belediyeden Emlak Rayiç Değerinin Alınması
Gayrimenkulün bulunduğu yerdeki belediyeye başvurarak intikali yapılacak gayrimenkulün rayiç değerini gösteren belge alınmalıdır. Bu belge veraset intikal vergi dairesine beyanname verme aşamasında ibraz edilecektir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus rayiç değerin murisin vefat tarihine göre hesaplatılmasıdır. Veraset intikal vergisinin ödenmesinde esas olan murisin vefat tarihi olduğundan rayiç değerin de bu tarihe göre alınması gerekir. Rayiç değer belgesi de hem vergi dairesine hem de tapuya ibraz edileceğinden iki tane alınmalıdır.
Veraset İntikal Vergi Beyannamesinin Verilmesi
Mirasçılık belgesi, tapu kaydı, rayiç değeri gösterir belediye yazısı alındıktan sonra artık vergi dairesi aşamasına geçilebilir. Tapuda intikalin yapılabilmesi için vergi dairesinden ilişiksiz yazısı alınmalıdır. Bunun için murisin son ikamegahının bulunduğu yerdeki veraset ve intikal vergi dairesine başvurulacaktır.
Eğer murisin ikametgahı Türkiye’de ise, vefat Türkiye’de gerçekleşmiş ve mirasçılar da Türkiye’de ikamet ediyorsa bu beyannameyi verme süresi 4 aydır, muris yurtdışında vefat ettiyse 6 ay, mirasçılar yurtdışında ise süre 8 aydır. Bu sürelerin geçirilmesi halinde beyanname ile birlikte gecikme cezası da tahakkuk eder.
Veraset ve intikal vergi beyannamesinin tüm mirasçılar tarafından imzalanması gerekir. Eğer mirasçılardan biri küçükse veya kısıtlı ise onun yerine velisi veya vasisi imzalar. Veraset ve intikal vergisi intikal edecek malvarlığına göre belirli bir oranda alınır ancak murisin mirasçı olarak çocukları ve/veya eşi mirasçı olarak kaldıysa belirli miktarlara kadar vergi muafiyeti söz konusudur.
Veraset ve İntikal vergi oranları için bakınız: http://www.gib.gov.tr/veraset-ve-intikal-vergisi-kanunu-genel-tebligleri
Damga pulu, veraset ve intikal vergisi ve varsa gecikme cezasının ödenmesi ile vergi dairesi tarafından tapu müdürlüğüne hitaben intikalde bir sakınca bulunmadığında dair mühürlü ve imzalı ilişiksiz yazısı hazırlanarak mirasçılara verilir.
Tapu Müdürlüğünde İntikalin Gerçekleştirilmesi
Bu aşamada mirasçılardan herhangi biri veraset ilamı, tapu kaydı örneği, belediye rayiç bedel yazısı, vergi dairesinden alınan ilişiksiz belgesi ve mirasçıların kimlik fotokopileri ile tapu müdürlüğüne başvurarak gayrimenkulün mirasçılar adına elbirliği şeklinde intikalini sağlayabilir.
Elbirliği mülkiyeti gayrimenkulün tüm mirasçılara yasal miras payları oranında intikali anlamında gelmektedir. Mirasçıların bu şekliyle paylarını üçüncü bir şahsa satmaları mümkün değildir. Yapılacak bir sözleşme veya açılacak bir miras davası ile bu durum değiştirilebilir.
Sözleşme İle Mirasın Paylaşılması
Eğer mirasçılar mirasın paylaşımı konusunda hem fikir iseler noterden yapacakları bir miras paylaşım yani miras taksim sözleşmesi ile mirası kendi aralarında belirleyecekleri şekilde paylaşabilirler. Bu paylaşım paylı mülkiyet şeklinde olabileceği gibi, gayrimenkullerin paylaşılması şeklinde de olabilir.
Paylı mülkiyetin elbirliği mülkiyetindan farkı paylı mülkiyette mirasçılardan herhangi birinin payını üçüncü şahsa satabilmesidir. Ancak burada da diğer mirasçıların önalım yani öncelikle satın alma hakkı bulunmaktadır.
Miras Davası İle Mirasın Paylaşılması
Eğer mirasçılar mirasın paylaşılması konusunda anlaşamıyorlarsa veya mirasçılardan herhangi birinin saklı miras payını ihlal eder şekilde murisin sağlığında gerçekleştirdiği bir muvazaalı devir söz konusu ise yahut da diğer mirasçıların riayet etmediği bir vasiyetname söz konusu ise artık miras davası açmak gerekecektir.
Miras davası duruma göre tenkis davası, ortaklığın giderilmesi, elbirliği mülkiyetinin ortak mülkiyete çevrilmesi, muris muvazaası nedeniyle tapu iptal tescil gibi çeşitli türlere sahiptir. Olayın durumuna göre bizzat veya avukatınız aracılığı ile bu miras davalarından bir veya bir kaçını açmanız gerekebilir.
